Pracownicy ulegają wypadkom nie tylko na terenie firmy, ale również w drodze z pracy lub do niej. Co decyduje o tym, że takie zdarzenia zostaną potratowane jako wypadek przy pracy, a poszkodowany otrzyma świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych?

Wypadek w drodze do pracy lub z pracy – definicja

Pierwszym kryterium jest to, by takie zdarzenie spełniało wymogi wypadku przy pracy, a więc było nagłe, miało zewnętrzną przyczynę, powodowało uraz lub śmierć i występowało w drodze do lub z pracy (miejsca, wykonywania obowiązków zawodowych lub innej działalności, która jest podstawą ubezpieczenia). Trasa, którą poruszał się pracownik musi spełniać dodatkowe wymogi: powinna być najkrótsza (między miejscem A i B) i nieprzerwana. Jednak i tutaj dopuszczalne są wyjątki. Jeżeli trasa nie jest najkrótsza, ale dogodna i optymalna dla pracownika (np. z powodu możliwości komunikacyjnych), wówczas uznaje się ją za uzasadnioną. Podobnie jest w sytuacji, gdy zatrudniony po drodze załatwiał inne sprawy, jeżeli było to spowodowane potrzebami życiowymi i gdy ta przerwa była uzasadniona.

Co ważne, nie tylko uraz w drodze z domu do firmy może być uznany za wypadek przy pracy. Podobnie interpretuje się inne trasy związane z wykonywaniem czynności zawodowych, takie jak np. odbywanie nauki lub studiowanie, wykonywanie zadań zawodowych oraz społecznych, a także drogę między miejscami zatrudnienia, jeżeli działalności te stanowią tytuł ubezpieczenia rentowego. Jest nim również zdarzenie powodujące uszczerbek na zdrowiu, którego pracownik nabawił się w trakcie trwania podróży służbowej, w innych okolicznościach niż związane z pracą (ale tu są zastrzeżenia, gdy przyczyną było zachowanie pracownika niezwiązane ze zleconymi mu obowiązkami zawodowymi).

Procedura zgłoszenia wypadku w drodze do pracy lub z pracy

Zgłoszenie wypadku w drodze do pracy lub z niej należy do poszkodowanego. Powinien on poinformować o tym pracodawcę niezwłocznie, najszybciej jak będzie to możliwe.

Z chwilą otrzymania zgłoszenia pracodawca ma 14 dni na wypełnienie karty wypadku. To dokument, który pozwala odtworzyć przebieg zdarzenia powodującego uraz pracownika. Karta zawiera dane poszkodowanego i płatnika składek, jak również informacje dotyczące zdarzenia (miejsce, czas, świadkowie, przyczyny) oraz jego zaklasyfikowanie (jako wypadek przy pracy lub nie – wraz z uzasadnieniem decyzji). Wzór karty wypadku przy pracy znajduje się w załączniku do Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23 stycznia 2022 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. 2022 poz. 223).

Wypadek przy pracy – świadczenia

Pracownik, którego uraz zostanie zakwalifikowany jako wypadek przy pracy, może liczyć na świadczenia z tytułu ubezpieczenia społecznego. Jest to m.in. zasiłek chorobowy, a po jego zakończeniu świadczenie rehabilitacyjne, jeżeli prowadzona rehabilitacja ma szanse przywrócić mu zdolność do pracy.

Jeżeli w skutek wypadku pracownik doznał stałego uszczerbku na zdrowiu może otrzymać jednorazowo odszkodowanie, a gdy efektem tego uszczerbku jest spadek wysokości jego wynagrodzenia, wówczas może także wnioskować o zasiłek wyrównawczy. W niektórych przypadkach pracownikowi przysługuje również dodatek pielęgnacyjny, pokrycie kosztów leczenia lub renty: z tytułu niezdolności do pracy lub szkoleniowej (pokrywającej koszty przekwalifikowania). Może on także otrzymać odszkodowanie od pracodawcy, gdy w trakcie wypadku uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu jego przedmioty osobiste.

Rodzina poszkodowanego także może liczyć na dodatkowe świadczenia: w przypadku śmierci pracownika jego bliscy mogą otrzymać rentę rodzinną.