Pracodawcy oraz inne osoby kierujące pracownikami muszą – zgodnie z przepisami prawa – uczestniczyć w okresowych szkoleniach BHP. Mają one ściśle określony zakres tematyczny i odbywają się przynajmniej raz na 5 lat (a w razie potrzeby częściej). Kurs prowadzony jest przez wykwalifikowanych specjalistów ds. BHP lub jednostki organizacyjne mające takie uprawnienia.
Ramowy program szkolenia BHP dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami
Ramowy program szkoleń ujęto w załączniku do Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Wśród najważniejszych celów szkoleń okresowych dla pracodawców wymienia się:
- rozwój umiejętności i uzupełnienie wiedzy na temat organizacji pracy w sposób zgodny z wymogami BHP,
- naukę właściwego identyfikowania zagrożeń oraz przygotowywania ocen ryzyka zawodowego,
- zapewnienie pracownikom najskuteczniejszej ochrony w związku z wykonywaną przez nich pracą.
Rozporządzenie precyzuje również formę tego typu szkoleń. Dopuszczalne są kursy, seminaria lub samokształcenie. Uczestnicy muszą mieć dostęp do materiałów dydaktycznych, jak również powinni zdać egzamin z przedstawianych na szkoleniu zagadnień, potwierdzając ich znajomość.
Szczegółowy program szkolenia BHP
dla pracodawców i innych osób kierujących pracownikami
Program szkolenia powinien być każdorazowo dostosowywany do potrzeb firmy i specyfiki jej działania (m.in. branży lub stosowanych w niej technologii i procesów). Szczegółowy program tworzy prowadzący szkolenie. Musi ono trwać przynajmniej 16 godzin lekcyjnych (12 godzin zegarowych) i poruszać poszczególne działy tematyczne:
- Prawo pracy, przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy
W tym zakresie najważniejsze jest przekazanie informacji o zmianach, które nastąpiły w przepisach od czasu ostatniego szkolenia. Pracodawca musi znać swoje obowiązki w zakresie BHP i być na bieżąco z przepisami dotyczącymi ochrony pracowników (z uwzględnieniem osób podlegających szczególnej ochronie, m.in. młodocianych i kobiet w ciąży).
- Zagrożenia w pracy – ich identyfikowanie i minimalizacja
Celem tej części kursu jest nauka prawidłowej oceny zagrożeń, z jakimi stykają się pracownicy, z uwzględnieniem czynników fizycznych (np. hałas, pole elektromagnetyczne), chemicznych, biologicznych i psychofizycznych. Zakres tematyczny powinien być dostosowany do procesów w firmie i omawiać szerzej te czynniki, które w niej występują. Pracodawca uczy się identyfikować je na stanowiskach pracy, jak również dobierać odpowiednie sposoby przeciwdziałania ich wpływowi na organizm człowieka. Musi też umieć tworzyć oceny ryzyka zawodowego.
- Organizacja pracy w bezpiecznych i higienicznych warunkach dla osób pracujących przed monitorami ekranowymi
Dział ten dotyczy m.in. osób pracujących na stanowiskach biurowych i administracyjnych – przed komputerem. Ważne jest przypomnienie zasad ergonomii pracy i obowiązujących norm oraz wymienienie zagrożeń, z którymi mogą się spotkać pracownicy na tych stanowiskach.
- Wypadek przy pracy oraz choroby zawodowe – procedury, zasady, profilaktyka
Część poświęcona zagadnieniom związanym z występowaniem chorób zawodowych i wypadkami przy pracy. Pracodawca ma obowiązek znać procedurę działania w sytuacji, gdy w jego firmie ma miejsce incydent mogący być wypadkiem przy pracy. Musi wiedzieć jak powołać zespół powypadkowy, jakie służby powiadomić (i kiedy) i jak przygotować odpowiednią dokumentację. Powinien znać możliwe przyczyny wypadków oraz wiedzieć jak im zapobiegać (m.in. przez odpowiednią organizację pracy, minimalizowanie ryzyka lub zwiększony nadzór).
- Szkolenia BHP dla pracowników – prowadzenie, organizacja, metodyka
Podstawowa wiedza z zakresu prowadzenia szkoleń BHP dla pracowników, w szczególności ich zakresu, tematyki, czasu trwania, sposobu przekazywania wiedzy oraz częstotliwości. Dotyczy to nie tylko kursów ogólnych, ale również instruktażu stanowiskowego.
- Sytuacje zagrożenia – reagowanie, zasady postępowania
Obowiązki pracodawcy oraz sposoby organizacji działań w sytuacjach zagrożenia, takich jak wypadek przy pracy, awaria lub pożar. Elementem tej części kursu BHP jest również udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej.
- Przepisy ubezpieczeniowe
Omówienie najważniejszych przepisów związanych z prawem ubezpieczeń społecznych i ubezpieczeniem społecznym pracowników w tym m.in. naliczanie składek i świadczenia przysługujące zatrudnionym.
- Ochrona ppoż. i ochrona środowiska naturalnego
Blok zagadnień związanych z zapewnianiem właściwej ochrony przed pożarem i wybuchem (m.in. zapoznanie ze sprzętem gaśniczym i wymogami jego rozmieszczenia w zakładzie pracy, procedurami działania w sytuacji pojawienia się ognia, systemami zabezpieczeń ppoż.). Osoby kierujące ludźmi powinny znać również klasę ognioodporności budynków, jak również zidentyfikować materiały niebezpieczne pod kątem wybuchu ognia. Blok uzupełniany jest o wiadomości z zakresu ochrony środowiska naturalnego, w szczególności: obowiązki pracodawcy w tym zakresie, przeciwdziałanie zanieczyszczeniom oraz procedurę uzyskiwania specjalnych uprawnień i zgód (oraz wiedzę, kiedy są one wymagane).
