Szkolenia wstępne – instruktaż ogólny i instruktaż stanowiskowy

Zgodnie z art. 2373 KP pracodawca nie powinien dopuścić pracownika do pracy, jeżeli ten nie odbył wymaganego szkolenia BHP. Również osoby nie będące pracownikami w rozumieniu prawa pracy (np. studenci na praktykach, uczniowie na stażach lub w trakcie nauki zawodu) muszą zostać przeszkoleni. Zadaniem kursów BHP jest, bowiem uwrażliwienie ich na niebezpieczeństwa, z którymi mogą się zetknąć w trakcie wykonywania swoich zawodowych obowiązków oraz nauczenie właściwego reagowania w sytuacjach zagrożenia.

Szkolenia wstępneSzkolenia wstępne BHP dla nowych pracowników dzielą się kursy ogólne oraz instruktaż stanowiskowy. Szczegółowy zakres, zasady organizacji oraz sytuacje, w których można zrezygnować z ich przeprowadzenia, określony jest w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.). Rozporządzenie to precyzuje także, jakie treści powinny być przekazane w trakcie każdego ze szkoleń wstępnych BHP, pozostawiając jednak pracodawcy pewien zakres swobody.

Program szkoleń ogólnych ustalany jest indywidualnie w każdej z firm. Powinien on uwzględniać specyfikę pracy w danym przedsiębiorstwie (np. stosowane technologie, maszyny, wykorzystywane substancje), stanowisko, jakie będzie zajmował nowozatrudniony (obowiązki i zadania) oraz czynniki ryzyka, z którymi może się stykać. Ważne jest, by program szkolenia był tak skonstruowany, aby pracownik poznał podstawowe przepisy Kodeksu Pracy (i innych aktów prawnych), swoje prawa i obowiązki, a także zrozumiał zagrożenia, na które może być narażony. Szkolenie ogólne (instruktaż ogólny) powinien również uwzględnić podstawy pierwszej pomocy oraz zachowania się w sytuacji zagrożenia. Ramowy program takiego szkolenia można znaleźć w cytowanym Rozporządzeniu.

Uzupełnieniem tych wiadomości jest instruktaż stanowiskowy – druga część szkolenia wstępnego, w trakcie pracownik uczy się wykonywać pracę w sposób zgodny z zasadami BHP, na konkretnym stanowisku pracy. Ten typ instruktażu jest przeprowadzany najczęściej na stanowiskach robotniczych przez osobę zarządzającą ludźmi (np. kierownika, pracodawcę), który najpierw prezentuje poprawny sposób pracy, po czym koryguje sposób wykonywania czynności przez pracownika. Zarówno jedno, jak i drugie szkolenie może się skończyć sprawdzaniem wiedzy. W przypadku instruktażu stanowiskowego jest to najczęściej wykonanie określonego zadania przez pracownika (sposób wykonywania jest oceniany pod kątem zgodności z zasadami BHP i minimalizowania ryzyka występującego na danym stanowisku), a przy szkoleniu ogólnym przeprowadza się test z wiedzy. Oprócz tego pracownik musi potwierdzić odbycie obu kursów BHP na karcie szkolenia wstępnego, która jest dołączana do jego akt. Dopiero po przeszkoleniu i przyswojeniu sobie podstawowych zasad bezpiecznego wykonywania pracy, pracodawca może dopuścić nowo zatrudnionego do samodzielnego wykonywania obowiązków.