Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie lub na budowie wymaga współdziałania wielu osób. Obowiązki BHP są podzielone, dzięki czemu nie tylko pracodawcy, ale również zatrudnieni na szczeblu kierowniczym mają wpływ na bezpieczeństwo pracy swoje i podlegających im pracowników.
Rozdzielenie zadań BHP na różne szczeble hierarchii zawodowej ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracy. Ogólne wytyczne tworzy pracodawca, wprowadzając politykę BHP w firmie. W jej ramach poruszają się kierownicy (brygadziści), którzy wdrażają ją przy codziennym podziale obowiązków. Trzecim szczeblem są pracownicy, którzy są szkoleni pod kątem bezpiecznego wykonywania swojej pracy.
![Obowiązki kadry kierowniczej i pracowników w zakresie BHP Obowiązki kadry kierowniczej i pracowników w zakresie BHP](https://i0.wp.com/www.bezpiecznapraca.pl/wp-content/uploads/2022/01/obowiazki_kadry_i_pracownikow_bhp.jpg?resize=450%2C299&ssl=1)
Na każdym szczeblu jest możliwość zgłaszania swoich uwag i rekomendacji odnośnie poprawy warunków pracy. Ich uwzględnienie leży w gestii pracodawcy. Jeżeli kierownicy lub pracodawcy nie realizują swoich obowiązków w zakresie BHP, wówczas pracownik ma prawo odmówić wykonywania zleconych zadań (po poinformowaniu przełożonego o przyczynach odmowy).
Obowiązki pracodawcy
Zadaniem pracodawcy jest zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy na terenie zakładu, za co ponosi on odpowiedzialność. Swoje obowiązki może realizować samodzielnie (w mniejszych firmach), z pomocą specjalistów BHP lub służby BHP (w większych firmach).
Zgodnie z art. 207 Kodeksu Pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141 z późn. zm.), pracodawca odpowiada za organizację pracy i jej warunki. Powinien dopilnować przestrzegania przepisów i stworzyć politykę, która będzie zapobiegała wypadkom przy pracy, urazom i chorobom zawodowym. Wszystkie reguły BHP obowiązujące w danym zakładzie powinny być zakomunikowane pracownikom np. w formie regulaminu pracy. Pracodawca zapewnia im również środki ochrony indywidualnej i wdraża środki ochrony zbiorowej.
Jego zadaniem jest także kontakt ze społeczną inspekcją pracy i realizacja jej zaleceń.
Obowiązki kadry kierowniczej w zakresie BHP
Kadra kierownicza tworzy konkretne zalecenia dla pracowników, uwzględniając politykę firmy w zakresie BHP.
To na niej spoczywa codzienny obowiązek monitorowania sposobu pracy pracownika pod kątem bezpieczeństwa jej wykonywania. Kierownik musi m.in. kontrolować, czy środki ochrony indywidualnej i zbiorowej spełniają swoje funkcje i czy są prawidłowo używane. Jest również odpowiedzialny za przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego.
Zadaniem kierowników jest także codzienna organizacja pracy pracownika, jej przygotowanie i prowadzenie tak, by chronić zatrudnionych przed ewentualnym urazem lub chorobami zawodowymi. Jeżeli pracownik otrzymał specjalne zalecenia lekarskie, kierownik powinien je znać i uwzględniać przy planowaniu zadań.
W art. 212 Kodeksu Pracy (który wymienia obowiązki kadry kierowniczej w zakresie BHP) mowa również o dbałości o miejsce wykonywania pracy. Przed rozpoczęciem pracy kierownik powinien skontrolować stan maszyn i wyposażenia technicznego, celem uniknięcia urazów spowodowanych niewłaściwą pracą tych urządzeń. Pomieszczenie pracy musi być bezpieczne i tak zorganizowane, by nie narażać zatrudnionych na dodatkowe ryzyko.
Obowiązki pracownika w zakresie BHP
Pracownik również ma wpływ na swoje bezpieczeństwo w trakcie wykonywania zleconej pracy. Zgodnie z art. 211 Kodeksu Pracy jego głównym obowiązkiem jest przestrzeganie zasad i przepisów BHP, co w szczególności przekłada się na:
- Znajomość obowiązujących przepisów, jak również sposobów bezpiecznego wykonywania pracy na swoim stanowisku (regularne szkolenia BHP, instruktaż stanowiskowy),
- Przestrzeganie zaleceń i wskazówek otrzymywanych od kierownika w zakresie bezpiecznego wykonywania swojej pracy,
- Utrzymywanie porządku na stanowisku pracy,
- Dbanie o dobry stan maszyn i urządzeń,
- Właściwie stosowanie przydzielonych środków ochrony indywidualnej,
- Używanie odpowiedniej odzieży i obuwia ochronnego,
- Regularne kontrolowanie stanu zdrowia i realizacja zaleceń lekarza,
- W sytuacji zagrożenia lub wypadku przy pracy – ostrzeżenie innych pracowników i powiadomienie kierownika.
Współdziałanie w realizacji wymogów BHP na każdym szczeblu pozwala stworzyć skuteczny system zapewniający zatrudnionym bezpieczne warunki pracy.