Zasady funkcjonowania społecznej inspekcji pracy w przedsiębiorstwach regulują zapisy ustawy z dnia 24 czerwca 1983 r. o społecznej inspekcji pracy (Dz. U. z 1983r., nr 35, poz. 163, z późn. zm.). Zgodnie z jej założeniami, służba ta miała wspierać pracowników w monitorowaniu i poprawianiu stanu BHP w firmie. Niestety, obecnie w większość przypadków nie spełnia tych zadań, stając się jedynie sposobem zabezpieczenia się przed zwolnieniem, wykorzystywanym przez związki zawodowe.